Ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, πρώην Υπουργός Οικονομικών στην Ελλάδα και σήμερα Καθηγητής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Φλωρεντίας, θα δώσει ομιλία στo CINE STUDIO στη Λευκωσία στις 27 Φεβρουαρίου και ημέρα Πέμπτη.
Μπορείτε να βρείτε εισιτήρια για την Life Changing Ideas ομιλία του, “Whatever It Takes” – Αντιμετώπιση προκλήσεων και πλοήγηση της αλλαγής στην Ευρώπη, πατώντας εδώ.
Η ergodotisi είχε την ευκαιρία να επικοινωνήσει με τον πρώην Υπουργό και χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση, προχωράμε στη συνέντευξη!
Ποιο βλέπουμε να είναι το μέλλον της Ευρώπης, έχοντας βιώσει ήδη το πρώτο exit; Και τι πρέπει να αλλάξει για να έχουμε μια βελτιωμένη πολιτικά και οικονομικά Ευρώπη;
To Brexit αποτελεί μία ήττα για την Ευρώπη, ανεξαρτήτως της ιδιαιτερότητας που είχε πάντα η σχέση του ΗΒ με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Παρότι δεν πιστεύω ότι είναι η πρώτη έξοδος από άλλες που θα ακολουθήσουν, είναι εμβληματική της δυσκολίας που έχει η ΕΕ να προχωρήσει γιατί συνυπάρχουν πολλές διαφορετικές προσεγγίσεις για το μέλλον της. Δυστυχώς οι φωνές του εθνικισμού ακούγονται δυνατά – ενώ οι φωνές για περισσότερη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είναι αδύναμες και συχνά φοβικές στις περισσότερες χώρες. Εν μέρει αυτό είναι απότοκο της κρίσης που περάσαμε – αλλά η δυστοκία αντανακλά και κάτι ευρύτερο: τη δυσκολία της Ευρώπης να βρει το ρόλο που της αρμόζει σε έναν κόσμο που αλλάζει ταχύτατα. Το ζήτημα πλέον δεν είναι απλώς πώς θα σώσουμε ή θα θωρακίσουμε το ευρώ – είναι πώς δεν θα χάσουμε το τραίνο της επόμενης τεχνολογικής επανάστασης και πώς δεν θα συνθλιβούμε ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα.
Πως το Brexit θα επηρεάσει την Κύπρο;
Το Brexit θα επηρεάσει αρνητικά καταρχάς τη Βρετανία, αλλά και όλες τις χώρες της ΕΕ, ανάλογα με το εύρος των οικονομικών σχέσεων που έχουν με το ΗΒ. Πολλά θα εξαρτηθούν από το είδος της τελικής συμφωνίας ανάμεσα στο ΗΒ και την ΕΕ. Η βρεταννική κυβέρνηση φαίνεται να συνεχίζει την τακτική που είχε από την αρχή της διαπραγμάτευσης, να ζητά δηλαδή όρους και διευκολύνσεις που η ΕΕ δίνει μόνο στα μέλη της. Η “φιλόδοξη συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών” στην οποία γίνεται συχνά αναφορά είναι μία ουτοπία. Παρά τις αισιόδοξες δηλώσεις προθέσεων, η Κύπρος θα επηρεαστεί αναπόφευκτα σε όλο το φάσμα των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων, από το εμπόριο και τον τουρισμό (όπου το ισοζύγιο είναι στην αντίθετη κατεύθυνση στις δύο περιπτώσεις), μέχρι τον χρηματοοικονομικό τομέα και τα δίδακτρα φοιτητών.
Προβλέψεις για την Κυπριακή οικονομία τα προσεχή έτη; Βλέπουμε ανάπτυξη ή ακόμη μία οικονομική κρίση;
Η Κυπριακή οικονομία έδειξε μεγάλες αντοχές μετά το 2013 και το μνημόνιο, με ισχυρή ανάκαμψη ήδη από το 2015 και επιτάχυνση την επόμενη χρονιά, και την οικονομία να έχει έτσι επανέρθει στα επίπεδα προ κρίσης (και με την πτώση της ανεργίας να ακολουθεί). Παρότι ο ρυθμός ανάπτυξης έχει έκτοτε μειωθεί, παραμένει αισθητά υψηλότερος από το μέσο όρο της ΕΕ. Οι προβλέψεις μιλούν για περαιτέρω επιβράδυνση τα επόμενα χρόνια, αλλά και πάλι σε υψηλά επίπεδα. Παρότι δεν φαίνεται πιθανή, μία κρίση δεν μπορεί βέβαια να αποκλειστεί, αλλά αυτή θα έχει περισσότερο να κάνει με συνολική κρίση της ΕΕ ή με ιδιαίτερα δυσμενείς επιπτώσεις από το Brexit.
Πως η Κύπρος θα μπορούσε να προστατευτεί (ή ποια μέτρα θα μπορούσε να λάβει) σε μια πιθανή επερχόμενη κρίση;
Το υψηλό δημόσιο χρέος και η εξωτερική του διάσταση αποτελούν αδυναμίες της Κυπριακής οικονομίας και συνεπάγονται την ανάγκη για συνετές δημοσιονομικές πολιτικές αλλά και για πολιτικές περαιτέρω εξυγίανσης του χρηματοπιστωτικού τομέα – όπου ήδη έχουν γίνει πολλά, όπως στα εξυπηρετούμενα δάνεια. Το ζήτημα δεν είναι όμως μόνο τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα· είναι εξίσου σημαντική η σταδιακή μετατόπιση από καταναλωτικές σε επενδυτικές δαπάνες, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Στον δημόσιο τομέα, δεδομένου ότι τα δημοσιονομικά περιθώρια δεν θα επιτρέψουν μεγάλες αυξήσεις στις δημόσιες επενδύσεις, σημαντικό ρόλο θα πρέπει να διαδραματίσει η μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων, όπως μέσω των συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα.
Πώς η Κύπρος θα μπορούσε να βελτιώσει την οικονομία της; (Κάτι περισσότερο από τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες)
Μετά την κρίση, οι κίνδυνοι υπερβολικής προσκόλλησης σε ένα μοντέλο οικονομίας βασισμένο στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες έχουν έχει γίνει πιστεύω σαφείς. Το ζητούμενο είναι η διαφοροποίηση της οικονομίας και η αναζήτηση νέων αναπτυξιακών πηγών, η ανάπτυξη δηλαδή νέων κλάδων που χτίζουν για τη χώρα συγκριτικά πλεονεκτήματα πιο κοντά στις νέες τάσεις και τη νέα παγκόσμια ζήτηση. Είναι προφανές πως η καινοτομία και η τεχνολογία θα πρέπει να είναι στο επίκεντρο αυτής της μετατόπισης. Το ανθρώπινο δυναμικό υπάρχει, τόσο στο νησί όσο και στην Κυπριακή διασπορά.
Πως θα μπορούσαμε να προσελκύσουμε ποιοτικό Investment;
Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως υπάρχει ένα σκληρός διεθνής ανταγωνισμός για την προσέλκυση επενδύσεων – μακροχρόνιων και ποιοτικών. Η εμπειρία διδάσκει πως αυτή η προσέλκυση είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων. Η πολιτική σταθερότητα και οι θετικές μακροχρόνιες αναπτυξιακές προοπτικές είναι αναγκαίες, αλλά όχι ικανές, συνθήκες. Χρειάζεται συνδυασμός πραγμάτων: δημόσια διοίκηση και θεσμικό πλαίσιο που διευκολύνει αντί να εμποδίζει, ευκολία εύρεσης κατάλληλου ανθρώπινου δυναμικού, σύνδεση πανεπιστημίων με επιχειρήσεις, ένα περιβάλλον “οικοσυστήματος” που ευνοεί και χρηματοδοτεί την καινοτομία, μέχρι την ευνοϊκή φορολογική πολιτική (αν και αυτό το τελευταίο δεν φαίνεται να είναι το σημαντικότερο). Η Κύπρος έχει πολλά από αυτά τα χαρακτηριστικά· και άλλα μπορεί να τα δημιουργήσει.
Πως η αλλαγή των καιρών (οικονομία, τεχνολογία, πολιτική) θα επηρεάσει την αγορά εργασίας; Θα χαθούν επαγγέλματα, θα δημιουργηθούν νέα που δεν υπήρχαν παλιά, θα υπάρξει αύξηση μισθών, κτλ.;
Δεν είμαι από αυτούς που φοβούνται τη μαζική απώλεια θέσεων εργασίας ως αποτέλεσμα των νέων τεχνολογιών, πόσο μάλλον εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης. Πιστεύω όμως ότι μπαίνουμε σε μία περίοδο όπου η συνεχής αναβάθμιση δεξιοτήτων στη διάρκεια του εργασιακού βίου θα είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Το ζητούμενο συνεπώς είναι το εκπαιδευτικό σύστημα να είναι προσανατολισμένο στην ικανότητα του να μαθαίνει κανείς συνεχώς, όχι να μαθαίνει συγκεκριμένα πράγματα. Όσο για τους μισθούς: φαίνεται πως η μετατόπιση της οικονομικής δραστηριότητας σε νέους τομείς και τεχνολογίες ενέχει στοιχεία “winner takes all”· συνεπώς ενώ οι μισθοί συνολικά μπορεί να αυξάνονται, ανοίγει και η ψαλίδα.
Είναι καλή εποχή για να δανειστεί και να επενδύσει κάποιος κεφάλαιο για να ξεκινήσει μια start up;
Σίγουρα το χαμηλό κόστος κεφαλαίου σήμερα ευνοεί. Αλλά το κυριότερο είναι να υπάρχει όχι απλώς μία καλή ιδέα αλλά και η ικανότητα να την μετουσιώσει κανείς σε προϊόν ή υπηρεσία με μεγάλο εύρος αγοράς. Η ιδέα και το αρχικό κεφάλαιο από μόνα τους δεν αρκούν. Οι περισσότερες start up δεν αποτυγχάνουν λόγω έλλειψης κεφαλαίων αλλά είτε γιατί όσοι τις ξεκινούν δεν διαθέτουν απαραίτητα τις δεξιότητες για να τις εξελίξουν είτε γιατί η αρχική ιδέα δεν αντέχει το τεστ της αγοράς. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι δεν πρέπει να τολμήσει κανείς· η τύχη είναι με τους τολμηρούς! Απλώς ότι πρέπει να τα λάβει όλα αυτά υπόψη πριν ξεκινήσει το εγχείρημα, και να γνωρίζει εκ των προτέρων ότι ελάχιστες είναι οι start up που καταφέρνουν να ξεφύγουν από τα πλαίσια μίας μικρής επιχείρησης και να κατακτήσουν ευρύτερες αγορές.
Εισιτήρια για την Life Changing Ideas ομιλία του, “Whatever It Takes” – Αντιμετώπιση προκλήσεων και πλοήγηση της αλλαγής στην Ευρώπη, εδώ.
